Pelgrimstekens op perkament

Pelgrimstekens op perkament 

Asperen van, H. 

Harde kaft. 623 pp. Geïllustreerd. Orange House 2009 

Boeken zijn bewaarplaatsen voor allerlei aandenkens, ook in de late middeleeuwen. Bezitters naaiden bedevaartssouvenirs aan het perkament van religieuze boeken. Verluchters schilderden pelgrimstekens en andere devotionalia in de marges, zo waarheidsgetrouw dat het lijkt alsof ze daar zijn ingenaaid.

De middeleeuwse boeken worden nu bewonderd om hun schoonheid, maar ze hadden ook een praktisch nut als instrument dat het lichamelijk en geestelijk welzijn van de eigenaar moest waarborgen. Boeken met ingenaaide bedevaartssouvenirs laten zien hoe de bezitter het boek gebruikte, welke teksten hij het meest las, maar ook wie pelgrimstekens verzamelde.

De nageschilderde pelgrimstekens die vooral in rijk verluchte, kostbare manuscripten zijn afgebeeld, vullen de kennis over de originele insignes aan. De margemotieven vervulden in het boek vooral een decoratieve en structurerende rol. Daaraan kon de verluchter desgewenst een extra betekenis toevoegen door een relatie te leggen met de omlijste tekst of miniatuur. In Pelgrimstekens op perkament wordt de betekenis van bedevaartssouvenirs belicht aan de hand van de boeken waarin ze verschijnen.